წყალი

ერთი ოთხთა კავშირთაგანი, ნოტიო, გრილი და ადჳლად დასათხეველი (ნახე სტიხიოსთან) (დაბად. 1, 2 და შემდგომი; ფსალ. 1, 3), вода. სახენი ამისნი არიან: წყარო არს გამომდინარე სათავიდამ, მიწისა ანუ მთათა შინა; ფშანი მდინარეთ მახლობელ გამომდინარე, რომელიცა მუნითვე გამოიწურების; ვეძა წყარო მლაშე, ხოლო ფრე ჭათა, ჯურღმულთა და ლაკვთა შინა გამომდინარე და მუნვე მდგომი; ღრუდო ჯურღმულთა შინა ერთი მეორიდამ გატანილი წყალი; რა წყარონი შეჰკრბებიან და ჩაივლიან, ეწოდების ხევი და რა ხევები შეჰკრბებიან, შეიქმნების მდინარე. ზოგი ხევი დაშრება უწვიმობისგან და წვიმის დროს მოვარდნილს წყალს ეწოდება ღუარი და ნიაღვარი; გამდნარის თოვლის ღუარს - ლანჩქერი და სეტყჳსას - ლეშტერი. სადა ხევი გინა მდინარე მაღლით კლდესა ზედა გარდმოსდის, ჰქვიან გადმომჩქერვალე და დაბალთა კლდეთა ზედა ჩანჩქერი; სადა მდინარე ღრმად და მდოვრედ სდის, ეწოდება ლუბრმა და უფსკრული, გინა უძირო; მდოვრესა და არა ფრიად ღრმასა - მონიო და შნდო; მდინარეთ განსავალსა ცხენით ანუ ქვეითად - ფონი; სადა თხლად მდინარებს, რომელს სჩანს ქვიშა - თავთხელი, ვრაქია, კბოდოვანი და მეჩეჩი; მდინარედ კიდეს რაოდენზე განზედ ღრმად შესრული წყალი რა ტრიალებდეს - მორევი; რა ჩანჩქერი ღრმად ჩაიჭრება და ამოდუღვით ამოიჭრება, მცირეს ეწოდება გოჩქოჩანა და დიდს ზვირთი; სადა მონიო ჩაიღულარჭნება - ჭევლი; სადა მდინარე განიყოფება ნაწილებად და საშუალ მათსა დაშთებიან კუნძულნი, მას თჳთოეულ ნაწილს ჰქვიან ტოტი, შტო, დილაჯი და ნაკადული; ხელოვნებით გატანილს ტოტსა მინდორთ სარწყავად, ანუ წისქვილთ საბრუნებლად - რუ და რუსხმული; სადა მრავალნი მდინარენი დასრულდებიან, მუნ შესაკრებელსა მათსა ეწოდება ზღუა; სადა ზღუა დავიწროვდება, ანუ ორნი ზღუანი ურთიერთსა შეერთდებიან ვიწროითა გარდასადინებელითა, ეწოდება სრუტი, სორეტი, ხოლო დიდი ზღუა, გარემომცველი ხმელეთისა, არს უკიანე; ზღუათა და უკიანეთა ქარისაგან აღძრუასა ეწოდება ღელვა და ფურთუნი; ღელჳსგან აღმავალთა და ქვედაცემულთა მთათა წყლისათა - ზვირთი; ზღჳს ნაწილთა გრძლად შესრულთა ხმელად ეწოდება ტოტი ანუ წიაღი; ზღჳს კიდის ადგილთა, სადა ხომალდთა ძალუძს დგომა უშიშრად ღელჳსაგან, ეწოდება ნავთსადგური და ბერძულად ლიმენა; ზღუათა და მდინარეთა კიდეთ წყალი რა ეკვეთებოდეს ქარისგან სა აშხაპუნებდეს - ტალღა და ღადო; მცირეთა მდინარეთა შესაკრებელსა, რომელსა არა აქუს შეერთება ზღუათა თანა - ტბა, ცუდსა და მცირესა - ტბორე; ლელწამთა და ჯაგნართა ძირსა ქვეშე მდგომთა წყალსა - ჭაობი და ჭანჭრობი, ხოლო უმცირესსა ერთს ადგილს მდგომსა - გუბე (სხუანი სახენი ჰაერით შთამოსრულთა წყალთანი, ზაფხულ ანუ ზამთარ, იხილენ ლექსთა თანა: წვიმა, თოვლი და ყინული).